[SPIS TREŚCI]

Wstęp
Karta Praw Pacjenta

Do pobrania - Karta Praw Pacjenta - Word 6.0/97 - 26 KB - [POBIERZ]

---

 Przygotowana broszura przedstawia drogi i bezdroża dochodzenia sprawiedliwości przez tych, którzy stali się ofiarami błędów lekarskich. Obowiązujące w Polsce prawo przez lata przygotowywane było przez Ministerstwo Zdrowia i Sejmową Komisję Zdrowia. Silne wpływy lobby lekarskiego spowodowały, iż w naszym państwie zatroszczono się o ułatwienie uniknięcia odpowiedzialności przez sprawcę nieszczęścia niż o pomoc dla ofiary. W tej kwestii nie było podziałów na opcje polityczne. Kolejne reprezentacje lobby lekarskiego, niezależnie od tego kto sprawował władzę, dbały o stworzenie właśnie takich zasad.

Dokumentem w którym opisane są najważniejsze przepisy jest Karta Praw Pacjenta. Jest to zbiór fragmentów wcześniejszych ustaw obejmujących prawa pacjenta. Rozwiązania te uznajemy za absolutnie niewystarczające, nie gwarantujące natychmiastowej pomocy każdemu poszkodowanemu i nie dające dużych szans na dochodzenie swych praw przed sądem. Karta została ogłoszona przez ministra Wojciecha Maksymowicza dn.11.12.1998 r. bezpośrednio po zakończeniu okupacji Ministerstwa Zdrowia przez działaczy naszego Stowarzyszenia. Cel był jasny - należało odwrócić uwagę od protestu i stworzyć wrażenie, że władza rozwiązuje problemy. Opublikowano więc stare przepisy pod nową nazwą.

Stowarzyszenie domagało się i nadal domaga niezwłocznego wprowadzenia następujących rozwiązań prawnych:

1. Utworzenia ustawy o instytucji Rzecznika Pacjenta, której szef byłby powoływany przez Sejm RP. Instytucja ta winna mieć delegatury terenowe.

2. Wprowadzenie obowiązkowych ubezpieczeń od następstw złego leczenia bez konieczności dochodzenia winy lekarza. Podobne rozwiązanie funkcjonuje w krajach skandynawskich finansując szybką pomoc dla wszystkich poszkodowanych.

3. Finansowanie ze środków publicznych i egzekwowanie obowiązku udzielania natychmiastowej pomocy medycznej wszystkim, którzy ucierpieli na skutek błędów lekarskich, do czasu wprowadzenia ubezpieczeń od złych następstw leczenia.

4. Zmiany zasad działania lekarskiego wymiaru sprawiedliwości - który dziś pozbawia poszkodowanych wszelkich praw - tak by poszkodowani mieli pełne prawa strony postępowania. Obowiązujące obecnie przepisy powstały z naruszeniem zasad prawa i są sprzeczne z Konstytucją RP

5. Stworzenie możliwości unieważnienie na wniosek poszkodowanych, tych orzeczeń lekarskiego wymiaru sprawiedliwości, które wydane zostały z naruszeniem zasad prawa gwarantowanego Konstytucją RP.

6. Utworzenie zespołu niezależnych od środowiska lekarskiego ekspertów pracujących wyłącznie na rzecz wymiaru sprawiedliwości dla sporządzania opinii medycznych. Ci biegli, posiadając właściwe wykształcenie medyczne, powinni zrezygnować tak z członkostwa w izbach lekarskich jak i z bezpośredniej praktyki medycznej.

7. Wprowadzenia zabezpieczeń uniemożliwiających nagminne fałszowanie dokumentów medycznych. Przechowywane w archiwach szpitali są one dostępne dla każdego lekarza.

Zgłaszają się do nas setki osób z prośbą o pomoc i radę. Mimo, iż walczymy o zmianę prawa, porad udzielać musimy w oparciu o obowiązujące obecnie przepisy i nasze doświadczenia. Na nich także oparta jest ta broszura.

Wierzymy, że w efekcie naszych działań prawo będzie ulegać zmianom, dlatego też broszura wydana jest w stosunkowo niskim nakładzie. Mamy nadzieję, że szybko przestanie być aktualna.

Z uwagi na ograniczoną objętość niniejszej broszury pominięto szczególne regulacje prawne dotyczące osób psychicznie chorych.

Od początku działalności Stowarzyszenie wspierane jest jedynie składkami tych, którzy sami potrzebują pomocy. Pomimo naszych próśb nie doczekaliśmy się jakiegokolwiek wsparcia instytucji rządowych.. Z tym większą wdzięcznością przyjmujemy więc pomoc Fundacji im. Stefana Batorego, która jest podstawowym sponsorem wydania niniejszej broszury.

Adam Sandauer

 

KARTA PRAW PACJENTA

• Podstawowe unormowania prawne wynikające z Konstytucji z dnia 2 kwietnia 1997 r.
  (Dz.U. Nr 78, poz. 483) oraz z poniższych ustaw:
• z dnia 30 sierpnia 1991 r. o zakładach opieki zdrowotnej (Dz.U. Nr 91, poz. 408 , z 1992 r. Nr 62, poz. 315, z 1994 r. Nr 121, poz. 591, z 1995 r. Nr 138, poz. 682, z 1996 r. Nr 24, poz. 110, z 1997 r. Nr 104, poz. 661, Nr 121, poz. 769 i Nr 158, poz. 1041, z 1998 r. Nr 106, poz. 668 i Nr 117, poz. 756, z 1999 r. Nr 28, poz. 256, Nr 28, poz. 255, Nr 84, poz. 935 oraz z 2000 r. Nr 3, poz. 28 i Nr 12, poz. 136),
• z dnia 19 sierpnia 1994 r. o ochronie zdrowia psychicznego (Dz.U. Nr 111, poz. 535, z 1997 r. Nr 88, poz. 554, Nr 113, poz. 731, z 1998 r. Nr 106, poz. 668, z 1999 r. Nr 11, poz.95),
• z dnia 26 października 1995 r. o pobieraniu i przeszczepianiu komórek, tkanek i narządów
  (Dz.U. Nr 138, poz. 682, z 1997 r. Nr 104, poz. 661, Nr 88, poz. 554),
• z dnia 5 lipca 1996 r. o zawodach pielęgniarki i położnej (Dz.U. Nr 91, poz. 410, z 1998 r. Nr 106, poz. 668, z 2000 r. Nr 12, poz. 136),
• z dnia 5 grudnia 1996 r. o zawodzie lekarza (Dz.U. Nr 28, poz. 28 i Nr 88, poz. 554, z 1998 r. Nr 106, poz. 668, z 1999 r. Nr 60, poz. 636, Nr 64, poz. 729, z 2000 r. Nr 12, poz. 136 i Nr 60, poz. 698).

I. Prawa pacjenta wynikające z bezpośredniego stosowania przepisów Konstytucji.

1. Każdy ma prawo do ochrony zdrowia - art. 68 ust. 1.
2. Każdy obywatel ma prawo do równego dostępu do świadczeń opieki zdrowotnej
finansowanych ze środków publicznych, na warunkach i w zakresie określonych w ustawie
- art. 68 ust. 2.

II. Prawa pacjenta wynikające z ustawy o zakładach opieki zdrowotnej.

1. Pacjent zgłaszający się do zakładu opieki zdrowotnej ma prawo do natychmiastowego
udzielenia mu świadczeń zdrowotnych ze względu na zagrożenie życia lub zdrowia,
niezależnie od okoliczności - art. 7.
2. Pacjent w zakładzie opieki zdrowotnej ma prawo do:
a) świadczeń zdrowotnych odpowiadających wymaganiom wiedzy medycznej, a w sytuacji ograniczonych możliwości udzielenia odpowiednich świadczeń - do korzystania z rzetelnej, opartej na kryteriach medycznych procedury ustalającej kolejność dostępu do świadczeń - art. 19 ust. 1 pkt 1, art. 20 ust. 1, pkt 1 i art. 26,
b) udzielania mu świadczeń zdrowotnych przez osoby uprawnione do ich udzielania,
w pomieszczeniach i przy zastosowaniu urządzeń odpowiadających określonym wymaganiom fachowym i sanitarnym - art. 9 ust. 1 i art. 10,
c) informacji o swoim stanie zdrowia - art. 19 ust. 1 pkt 2,
d) wyrażenia zgody albo odmowy na udzielenie mu określonych świadczeń zdrowotnych, po uzyskaniu odpowiedniej informacji - art. 19 ust. 1 pkt 3,
e) intymności i poszanowania godności w czasie udzielania świadczeń zdrowotnych - art. 19 ust. 1 pkt 4,
f) udostępniania mu dokumentacji medycznej lub wskazania innej osoby, której dokumentacja ta może być udostępniana - art. 18 ust. 3 pkt 1,
g) zapewnienia ochrony danych zawartych w dokumentacji medycznej dotyczącej jego osoby - art. 18 ust. 2,
h) dostępu do informacji o prawach pacjenta - art. 19 ust. 6.

A ponadto, w zakładzie opieki zdrowotnej przeznaczonym dla osób wymagających całodobowych lub całodziennych świadczeń zdrowotnych np. w szpitalu, sanatorium, zakładzie leczniczo-opiekuńczym, pacjent przyjęty do tego zakładu ma prawo do:
1) zapewnienia mu:
a) środków farmaceutycznych i materiałów medycznych - art. 20 ust. 1 pkt 2 i art. 26,
b) pomieszczenia i wyżywienia odpowiedniego do stanu zdrowia - art. 20 ust. 1 pkt 3 i art. 26,
c) opieki duszpasterskiej - art. 19 ust. 3 pkt 3,
2) dodatkowej opieki pielęgnacyjnej sprawowanej przez osobę bliską lub inną osobę
wskazaną przez siebie - art. 19 ust. 3 pkt 1,
3) kontaktu osobistego , telefonicznego lub korespondencyjnego z osobami z zewnątrz - art.
19 ust. 3 pkt 2,
4) wskazania osoby lub instytucji, którą zakład opieki zdrowotnej obowiązany jest
powiadomić o pogorszeniu się stanu zdrowia pacjenta powodującego zagrożenie życia albo
w razie jego śmierci - art. 20 ust. 2 i art. 26,
5) wyrażenia zgody albo odmowy na umieszczenie go w tym zakładzie opieki zdrowotnej -
art. 21 ust. 1 i art. 26,
6) wypisania z zakładu opieki zdrowotnej na własne żądanie i uzyskania od lekarza informacji
o możliwych następstwach zaprzestania leczenia w tym zakładzie - art. 22 ust. 1 i 3 oraz
art. 26,
7) udzielenia mu niezbędnej pomocy i przewiezienia go do innego szpitala, w sytuacji gdy
pomimo decyzji uprawnionego lekarza o potrzebie niezwłocznego przyjęcia do szpitala nie
może być do tego szpitala przyjęty - art. 21.
3. Pacjent ma prawo do świadczeń zdrowotnych pogotowia ratunkowego w razie wypadku,
urazu, porodu, nagłego zachorowania lub nagłego pogorszenia stanu zdrowia
powodującego zagrożenie życia - art. 28.

III. Prawa pacjenta określone w ustawie o zawodzie lekarza.

Pacjent ma prawo do:
1. udzielania mu świadczeń zdrowotnych przez lekarza, zgodnie ze wskazaniami aktualnej wiedzy medycznej, dostępnymi lekarzowi metodami i środkami zapobiegania, rozpoznawania leczenia chorób, zgodnie z zasadami etyki zawodowej oraz z należytą starannością - art. 4,
2. uzyskania od lekarza pomocy lekarskiej w każdym przypadku, gdy zwłoka w jej udzieleniu mogłaby spowodować niebezpieczeństwo utraty życia, ciężkiego uszkodzenia ciała lub ciężkiego rozstroju zdrowia, oraz w innych przypadkach nie cierpiących zwłoki - art. 30,
3. uzyskania od lekarza przystępnej informacji o swoim stanie zdrowia, rozpoznaniu, proponowanych oraz możliwych metodach diagnostycznych, leczniczych, dających się przewidzieć następstwach ich zastosowania albo zaniechania, wynikach leczenia oraz rokowaniu - art. 31 ust. 1,
4. zażądania od lekarza informacji o swoim stanie zdrowia i o rokowaniu wówczas, gdy sądzi, że lekarz ogranicza mu informację z uwagi na jego dobro - art. 31 ust. 4,
5. decydowania o osobach, którym lekarz może udzielać informacji, o których mowa w art. 31 ust. 2, pkt 3,
6. wyrażenia żądania aby lekarz nie udzielał mu informacji, o których mowa art. 31 ust. 3, pkt 3,
7. niewyrażenia zgody na przeprowadzenie przez lekarza badania lub udzielenia mu innego świadczenia zdrowotnego - art. 32 ust. 1,
8. wyrażenia zgody albo odmowy na wykonanie mu zabiegu operacyjnego albo zastosowania wobec niego metody leczenia lub diagnostyki stwarzającej podwyższone ryzyko; w celu podjęcia przez pacjenta decyzji lekarz musi udzielić mu informacji, o której mowa w pkt 3 art. 34 ust. 1 i 2,
9. uzyskania od lekarza informacji jeżeli w trakcie wykonywania zabiegu, bądź stosowania określonej metody leczenia lub diagnostyki, w związku z wystąpieniem okoliczności stanowiących zagrożenie dla życia lub zdrowia pacjenta, lekarz dokonał zmian w ich zakresie - art. 35 ust. 2,
10. poszanowania przez lekarza jego intymności i godności osobistej - art. 36 ust. 1,
11. wyrażania zgody albo odmowy na uczestniczenie przy udzielaniu mu świadczeń zdrowotnych osób innych niż personel medyczny niezbędny ze względu na rodzaj świadczeń - art. 36 ust. 1 i 2,
12. wnioskowania do lekarza o zasięgnięcie przez niego opinii właściwego lekarza specjalisty lub zorganizowania konsylium lekarskiego - art. 37,
13. dostatecznie wcześniejszego uprzedzenia go przez lekarza o zamiarze odstąpienia od jego leczenia i wskazania mu realnych możliwości uzyskania określonego świadczenia zdrowotnego u innego lekarza lub w zakładzie opieki zdrowotnej - art. 38 ust. 2,
14. zachowania w tajemnicy informacji związanych z nim a uzyskanych przez lekarza w związku z wykonywaniem zawodu - art. 40 ust. 1,
15. uzyskania od lekarza informacji o niekorzystnych dla niego skutkach, w przypadku wyrażenia zgody na ujawnienie dotyczących go informacji, będących w posiadaniu lekarza - art. 40 ust. 2 pkt 4,
16. wyrażania zgody lub odmowy na podawanie przez lekarza do publicznej wiadomości
danych umożliwiających identyfikację pacjenta - art. 40 ust. 4.

Ponadto pacjent, który ma być poddany eksperymentowi medycznemu ma prawo do:
a) wyrażenia zgody lub odmowy na udział w eksperymencie medycznym po uprzednim poinformowaniu go przez lekarza o celach, sposobach i warunkach przeprowadzenia eksperymentu, spodziewanych korzyściach leczniczych lub poznawczych, ryzyku oraz o możliwościach cofnięcia zgody i odstąpienia od udziału w eksperymencie w każdym jego stadium - art. 24 ust. 1, art. 25 ust. 1 i art. 27 ust. 1,
b) poinformowania go przez lekarza o niebezpieczeństwie dla zdrowia i życia jakie może spowodować natychmiastowe przerwanie eksperymentu - art. 24 ust. 2,
c) cofnięcia zgody na eksperyment medyczny w każdym stadium eksperymentu - art. 27 ust. 1.

IV. Prawa pacjenta określone w ustawie o zawodzie pielęgniarki i położnej.

Pacjent ma prawo do:
1. udzielania mu świadczeń zdrowotnych przez pielęgniarkę, położną, posiadającą prawo wykonywania zawodu, zgodnie z aktualną wiedzą medyczną, dostępnymi jej metodami i środkami, zgodnie z zasadami etyki zawodowej oraz ze szczególną starannością - art. 18,
2. udzielenia mu pomocy przez pielęgniarkę, położną, zgodnie z posiadanymi przez nią kwalifikacjami, w każdym przypadku niebezpieczeństwa utraty przez niego życia lub poważnego uszczerbku na jego zdrowiu - art. 19,
3. uzyskania od pielęgniarki, położnej informacji o jego prawach - art. 20 ust. 1,
4. uzyskania od pielęgniarki, położnej informacji o swoim stanie zdrowia, w zakresie związanym ze sprawowaną przez pielęgniarkę, położną, opieką pielęgnacyjną - art. 20 ust. 2,
5. zachowania w tajemnicy informacji związanych z nim, a uzyskanych przez pielęgniarkę, położną w związku z wykonywaniem zawodu - art. 21 ust. 1,
6. wyrażania zgody lub odmowy na podawanie przez pielęgniarkę, położną do publicznej wiadomości danych umożliwiających identyfikację pacjenta - art. 21 ust. 4.

V. Prawa pacjenta określone w ustawie o ochronie zdrowia psychicznego.

Pacjent z zaburzeniami psychicznymi, chory psychicznie lub upośledzony umysłowo ma prawo do:
1. bezpłatnych świadczeń zdrowotnych udzielanych mu przez publiczne zakłady psychiatrycznej opieki zdrowotnej - art. 10 ust. 1,
2. bezpłatnych leków i artykułów sanitarnych oraz pomieszczenia i wyżywienia, jeżeli przebywa w szpitalu psychiatrycznym będącym publicznym zakładem opieki zdrowotnej - art. 10 ust. 2,
3. zapewnienia mu rodzaju metod postępowania leczniczego właściwych nie tylko z uwagi na cele zdrowotne, ale także ze względu na interesy oraz inne jego dobro osobiste i dążenie do jego poprawy zdrowia w sposób najmniej dla pacjenta uciążliwy - art. 12,
4. porozumiewania się bez ograniczeń z rodziną i innymi osobami, w przypadku gdy przebywa w szpitalu psychiatrycznym albo w domu pomocy społecznej - art. 13,
5. wystąpienia o okresowe przebywanie poza szpitalem bez wypisywania go z zakładu - art. 14,
6. uprzedzenia go o zamiarze zastosowania wobec niego przymusu bezpośredniego; dopuszczenie zastosowania tego środka wobec pacjenta musi wynikać z ustawy - art. 18,
7. uprzedzenia o zamiarze przeprowadzenia badania psychiatrycznego bez jego zgody oraz podania przyczyn takiej decyzji; badanie takie może być przeprowadzone, jeżeli zachowanie pacjenta wskazuje na to, że z powodu zaburzeń psychicznych może zagrażać bezpośrednio własnemu życiu albo życiu lub zdrowiu innych osób, bądź nie jest zdolny do zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych - art. 21 ust. 1 i 2,
8. wyrażenia zgody lub odmowy na przyjęcie do szpitala psychiatrycznego, z wyłączeniem sytuacji, gdy przepisy ustawy dopuszczają przyjęcie do szpitala psychiatrycznego bez zgody pacjenta - art. 22 ust. 1, art. 23, art. 24 oraz art. 29,
9. poinformowania i wyjaśnienia mu przez lekarza przyczyny przyjęcia do szpitala psychiatrycznego w sytuacji, gdy nie wyraził na to zgody oraz uzyskania informacji o przysługujących mu w tej sytuacji prawach - art. 23 ust. 3,
10. cofnięcia uprzednio wyrażonej zgody na przyjęcie do szpitala psychiatrycznego - art. 28,
11. niezbędnych czynności leczniczych mających na celu usunięcie przyczyny przyjęcia go do szpitala bez jego zgody i zapoznania go z planowanym postępowaniem leczniczym - art. 33 ust. 1 i 2,
12. wypisania ze szpitala psychiatrycznego, jeżeli przebywa w nim bez wyrażenia przez siebie zgody, jeżeli ustały przyczyny jego przyjęcia i pobytu w szpitalu psychiatrycznym bez takiej zgody - art. 35 ust. 1,
13. pozostania w szpitalu w sytuacji, o której mowa w pkt 17, za swoją później wyrażoną zgodą, jeżeli w ocenie lekarza, jego dalszy pobyt w tym szpitalu jest celowy - art. 35 ust. 2.
14. złożenia, w dowolnej formie, wniosku o nakazania wypisania go ze szpitala psychiatrycznego - art. 36 ust. 1,
15. wystąpienia do sądu opiekuńczego o nakazanie wypisania ze szpitala psychiatrycznego, po uzyskania odmowy wypisania ze szpitala na wniosek, o którym mowa w art. 36 ust. 3, pkt 19,
16. informacji o terminie i sposobie złożenia wniosku do sądu opiekuńczego, o którym mowa w art. 36 ust. 3, pkt 20,
17. złożenia wniosku o ustanowienie kuratora, jeżeli przebywając w szpitalu psychiatrycznym potrzebuje pomocy do prowadzenia wszystkich swoich spraw, albo spraw określonego rodzaju - art. 44 ust. 1,
18. oraz ma prawo do tego, aby osoby wykonujące czynności wynikające z ustawy zachowały w tajemnicy wszystko co go dotyczy, a o czym powzięły wiadomość wykonując czynności wynikające z ustawy- art. 50 ust. 1.

VI. Prawa pacjenta określone w ustawie o pobieraniu i przeszczepianiu komórek, tkanek i narządów.

1. Pacjent ma prawo do:
a) wyrażenia i cofnięcia w każdym czasie sprzeciwu na pobranie po jego śmierci komórek, tkanek i narządów- art. 4 i art. 5 ust. 1- 4,
b) dobrowolnego wyrażenia przed lekarzem zgody na pobranie od niego za życia komórek, tkanek lub narządów w celu ich przeszczepienia określonemu biorcy, jeżeli ma pełną zdolność do czynności prawnych - art. 9 ust. 1, pkt 7,
c) ochrony danych osobowych dotyczących dawcy/biorcy przeszczepu i objęcia ich tajemnicą - art. 12 ust. 1.
2. Pacjent mający być biorcą ma prawo do umieszczenia go na liście osób oczekujących na
przeszczepienie komórek, tkanek i narządów i być wybrany jako biorca w oparciu o
kryteria medyczne - art. 13.